علت و راه درمان ناباروری در زنان چیست؟

بسیاری از زوج‌هایی که اقدام به بچه‌دار شدن کرده‌اند، به دنبال علت باردار نشدن بعد از چند ماه هستند. مثلا تعداد زیادی از زنان اعلام می‌کنند که در روز تخمک گذاری رابطه داشتم ولی باردار نشدم، و به همین خاطر نمی‌دانند که دقیقا آیا مشکل نازایی دارند یا روند طبیعی را طی می‌کنند.

به صورت کلی متخصصان به این باورند که اگر زوجی به مدت یکسال تلاش کنند که بچه‌دار شوند و هیچگونه روش پیشگیری را استفاده نکنند و باز هم اتفاقی رخ ندهد، مشکلاتی در خصوص باروری زن یا مرد وجود دارد.

اگر شما هم درگیر چنین مشکلی هستید و می‌خواهید بدانید که درمان ناباروری زنان چیست و چه داروها و راهکارهایی برای درمان این مشکل وجود دارد، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید و حتما با متخصصان و پزشکان این حوزه مشورت نمایید و زیر نظر آن‌ها درمان خود را آغاز کنید.

یائسگی زودرس و راه درمان آن چیست؟

دلایل ناباروری زنان چیست؟

هرچند که علت نازایی محدود به زنان نمی‌شود و ممکن است علت بچه دار نشدن بیماری‌هایی باشد که مردان با آن درگیر هستند. گاهی نیز مشکلات ژنتیکی و ازدواج‌های فامیلی عامل اصلی ناباروری زوجین به شمار می‌روند. درهرصورت در ادامه به طور ویژه به علل ناباروری زنان می‌پردازیم:

مشکلات مربوط به تخمک‌گذاری

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): این اختلال هورمونی شایع‌ترین علت ناباروری در زنان است. در PCOS، تخمدان‌ها کیست‌های کوچک زیادی تولید می‌کنند و هورمون‌های مردانه در بدن افزایش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند به اختلال در تخمک‌گذاری منجر شود.

نارسایی زودرس تخمدان: در این حالت، تخمدان‌ها قبل از سن یائسگی طبیعی عملکرد خود را از دست می‌دهند و تخمک آزاد نمی‌کنند.

اختلالات هیپوفیز و هیپوتالاموس: این غدد در مغز مسئول تنظیم هورمون‌های تولیدمثلی هستند. هرگونه اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند بر تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد.

مشکلات مربوط به لوله‌های رحمی

انسداد لوله‌های رحمی: عفونت‌های لگنی، آندومتریوز و جراحی‌های قبلی می‌توانند باعث انسداد یا آسیب به لوله‌های رحمی شوند. این لوله‌ها مسئول انتقال تخمک از تخمدان به رحم هستند.

چسبندگی‌های لگنی: چسبندگی‌های ایجاد شده در لگن در اثر جراحی یا التهاب می‌تواند به لوله‌های رحمی آسیب رسانده و مانع از حرکت تخمک شود.

مشکلات مربوط به رحم

آندومتریوز: در این بیماری، بافت مشابه پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و می‌تواند به لوله‌های رحمی آسیب رسانده و باروری را تحت تأثیر قرار دهد.

فیبروم: تومورهای خوش‌خیم رحمی هستند که می‌توانند اندازه و شکل رحم را تغییر داده و باعث مشکلات باروری شوند.

پولیپ‌های رحمی: رشد‌های کوچک و خوش‌خیمی هستند که در داخل رحم ایجاد می‌شوند و می‌توانند بر لانه‌گزینی تخمک تأثیر بگذارند.

ناهنجاری‌های مادرزادی رحم: برخی زنان با ناهنجاری‌های مادرزادی در رحم متولد می‌شوند که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.

تنبلی تخمدان و راه های درمان آن چیست؟

مشکلات مربوط به دهانه رحم

تنگی دهانه رحم: تنگ شدن دهانه رحم می‌تواند مانع از عبور اسپرم به رحم شود.

عفونت دهانه رحم: عفونت‌های دهانه رحم می‌توانند بر محیط دهانه رحم تأثیر گذاشته و مانع از حرکت اسپرم شوند.

عوامل ایمنی

آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم: برخی از زنان دارای آنتی‌بادی‌هایی هستند که به اسپرم حمله کرده و از لقاح جلوگیری می‌کنند.

اختلالات خود ایمنی: برخی بیماری‌های خود ایمنی می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.

عوامل دیگر

• سن: با افزایش سن، کیفیت تخمک‌ها کاهش می‌یابد و احتمال ناباروری افزایش می‌یابد.
• وزن: چاقی یا لاغری بیش از حد می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
• استرس: استرس مزمن می‌تواند بر هورمون‌های تولیدمثلی تأثیر گذاشته و باروری را کاهش دهد.
• عوامل محیطی: برخی مواد شیمیایی و سموم محیطی می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.

ناباروری با علت نامشخص

در برخی موارد، حتی پس از انجام آزمایشات مختلف علت ناباروری مشخص نمی‌شود.

علائم ناباروری در زنان

بسیاری از زنان مبتلا به ناباروری، هیچ علامت مشخصی ندارند و تنها با عدم بارداری پس از مدتی تلاش متوجه مشکل می‌شوند. با این حال، برخی علائم ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکل باروری باشند. برای مثال: اختلالات قاعدگی همچون نامنظمی پریود، خونریزی شدید یا کم هنگام قاعدگی می‌توانند از علائم ناباروری در زنان باشند.

همچنین درد مزمن لگن یا آکنه شدید و مقاوم به درمان در بزرگسالی می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.

رشد موهای زائد در صورت به ویژه چانه، شکم یا ران‌ها و درد در هنگام رابطه جنسی می‌توانند از ویژگی‌های نازایی باشند. هرچند که داشتن یکی از این علائم دلیلی بر ناباروری قطعی زنان نیست. به همین خاطر بهتر است اگر این علائم طولانی‌تر و شدیدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.

بهترین برندهای تزریق ژل لب چیست؟

راهکارهای درمان ناباروری در زنان

برای تشخیص ناباروری، معمولاً ابتدا آزمایش‌های اولیه مانند آزمایش اسپرم مرد انجام می‌شود. اگر مشکلی در اسپرم مرد وجود نداشته باشد، بررسی‌های بیشتری روی زن انجام می‌گیرد.

این بررسی‌ها شامل آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها، نمونه‌برداری از آندومتر برای بررسی سلامت بافت رحم، سونوگرافی واژینال برای بررسی ساختار رحم و تخمدان‌ها و هیستروسالپنگوگرافی (HSG) برای بررسی باز بودن لوله‌های رحم است. در HSG، با تزریق ماده حاجب به داخل رحم و انجام عکس‌برداری، وضعیت لوله‌های رحم بررسی می‌شود. در صورتی که با این روش‌ها مشکل تشخیص داده نشود، ممکن است پزشک لاپاراسکوپی را پیشنهاد دهد. در لاپاراسکوپی، با استفاده از یک دوربین کوچک، داخل شکم و لگن بررسی شده و مشکلات احتمالی مانند آندومتریوز تشخیص داده می‌شود.

در کل، تشخیص ناباروری فرایندی چند مرحله‌ای است که با توجه به علائم و نتایج آزمایش‌ها، روش‌های تشخیصی مختلفی برای آن در نظر گرفته می‌شود. درنهایت نیز از روش‌های زیر برای درمان ناباروری در زنان استفاده می‌کنند که شامل موارد زیر است:

درمان‌های دارویی

تحریک تخمک‌گذاری: این روش معمولاً برای زنانی تجویز می‌شود که مشکل تخمک‌گذاری دارند. داروهایی مانند کلومیفن و گنادوتروپین‌ها با تحریک تخمدان‌ها، تعداد تخمک‌های آزاد شده را افزایش داده و شانس بارداری را بالا می‌برند.

تنظیم هورمون‌ها: در برخی موارد، ناباروری به دلیل اختلالات هورمونی رخ می‌دهد. با تجویز داروهای مناسب، این اختلالات برطرف شده و تعادل هورمونی در بدن برقرار می‌شود.

روش‌های کمک باروری (ART)

تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI): در این روش، اسپرم‌های سالم مرد پس از آماده‌سازی، به طور مستقیم به داخل رحم زن تزریق می‌شوند تا شانس لقاح افزایش یابد. روشIUI  معمولاً برای زوج‌هایی که مشکلاتی جزئی در باروری دارند، مانند مشکلات مربوط به اسپرم یا مخاط دهانه رحم، تجویز می‌شود.

لقاح آزمایشگاهی (IVF): یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های درمان ناباروری است. در این روش، تخمک از تخمدان زن و اسپرم از مرد گرفته شده و در محیط آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شوند تا لقاح صورت گیرد و سپس جنین حاصل به رحم زن منتقل می‌شود. درکل روش IVF برای طیف وسیعی از مشکلات ناباروری، از جمله مشکلات تخمک‌گذاری، مشکلات لوله‌های رحمی و عوامل مردانه ناباروری، قابل استفاده است.

میکرواینجکشن (ICSI): روشی است که در آن یک اسپرم به طور مستقیم به داخل تخمک تزریق می‌شود. این روش برای زوج‌هایی که مشکلاتی در کیفیت یا تعداد اسپرم دارند، بسیار موثر است.

روش GIFT و ZIFT: این دو روش از روش‌های قدیمی‌تر کمک باروری هستند که امروزه کمتر استفاده می‌شوند. در این روش‌ها، تخمک و اسپرم یا جنین حاصل از لقاح، به داخل لوله‌های رحمی منتقل می‌شوند.

جراحی

لاپاراسکوپی: این روش جراحی کم‌تهاجمی برای تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات ناباروری استفاده می‌شود. با استفاده از یک دوربین کوچک، جراح می‌تواند داخل شکم را مشاهده کرده و مشکلات مانند آندومتریوز، چسبندگی‌ها، کیست‌های تخمدان و انسداد لوله‌های رحمی را تشخیص داده و درمان کند.

هیستروسکوپی: این روش برای بررسی و درمان مشکلات داخل رحم مانند پولیپ‌ها، فیبروم‌ها و چسبندگی‌های داخل رحمی استفاده می‌شود.

روش‌های اهدایی

اهدای تخمک: در این روش، از تخمک یک زن اهداکننده استفاده می‌شود. این روش برای زنانی که تخمدان‌هایشان به دلایل مختلف قادر به تولید تخمک نیستند، مناسب است.

رحم جایگزین: در این روش، جنین حاصل از لقاح تخمک و اسپرم زوج به رحم یک زن دیگر (رحم جایگزین) منتقل می‌شود. این روش برای زنانی که رحم ندارند یا رحم آن‌ها قادر به نگهداری جنین نیست، مناسب است.

نتیجه گیری

فراموش نکنید که عواملی همچون سن، چاقی یا لاغری بیش از حد، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل، استرس مزمن و برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت و تیروئید می‌توانند از عوامل سقط جنین و نازایی در زنان و مردان باشند. به همین خاطر داشتن سبک زندگی سالم و دوری از استرس می‌تواند مشکلات ناباروری را بسیار کاهش دهد.

پس اگر فکر می‌کنید شرایط و علائمی دارید که شبیه به نازایی است، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید تا زودتر در پروسه درمان قرار بگیرید. معمولا نیز برای تشخیص علت ناباروری پزشک آزمایش‌های مختلفی مانند: آزمایش خون، سونوگرافی، هیستروسالپنگوگرافی (HSG) و لاپاراسکوپی را تجویز کند.

پس از تشخیص نیز از روش‌های مختلفی همچون دارو درمانی، جراحی، لقاح مصنوعی (IVF) یا سایر روش‌ها برای درمان ناباروری استفاده می‌کنند.